Depremin Şokunu Emen Hareketli Plakalar, Hayat Kurtarıyor
Deprem koruma sistemleri (EPS), esasen binalar, köprüler ve rafineriler gibi devasa yapıları, büyük depremlerin şokunu emen hareketli plakalar üzerine yerleştiren sismik izolatörler sayesinde hayat kurtarıyor.
Pazartesi günü Türkiye ve Suriye’yi sarsan yıkıcı Kahramanmaraş depremi, an itibariyle 22.327‘den fazla insanın ölümüne ve 5.600’den fazla binanın yıkılmasına neden oldu. Aynı günde yaşanan iki büyük deprem, 10 ili bir felaket bölgesi haline getirdi. Ancak Vallejo merkezli bir şirket, daha fazla can kurtarmış olabilir.
Şirketin kurucusu Victor Zayas‘a göre deprem koruma sistemleri, devasa amortisörlerini 1987’den beri dünyanın dört bir yanına gönderiyor. Türkiye’de de”birkaç bin amortisör kurdu. Bu devasa sismik izolatörler, “sürtünmeli sarkaç yatakları” olarak da ifade ediliyor. Zayas’a göre sistemler, Türkiye’nin Adana kentindeki büyük bir hastanede sismik aktivitenin merkez üssünde bulunuyordu. Dokuz saat arayla meydana gelen 7,8 ve 7,5 büyüklüğündeki depremlerin ardından %100 çalışır durumdaydı.
Bölgedeki pek çok bina, onları depremlerden korumak için inşa edilmiş olsa da, birçoğu depremsen sonra hasar aldı, ancak EPS’li binalar değil. Şirketin Pazartesi günkü felaketten sonra derlediği bir rapora göre, bölgede sismik izolatörleri olmayan hastaneler çöktü.
Zayas’ın hayattaki amacı şu: Sadece büyük depremler sırasında binaları ayakta tutmak değil, aynı zamanda özellikle hastaneler gibi yerleri çalışır durumda tutmak.
Zayas, “Artık mühendislik teorilerimizin pratikte gerçekten işe yaradığına dair kanıtımız var” dedi.
Firma, Türkiye’deki ürünleri için ilk test, 2020’de Elazığ şehrinde EPS ile donatılmış üç hastanenin bulunduğu 6,7 büyüklüğünde bir depremle sarsıldığında geldi. 87 tane çok katlı bina yıkılırken, EPS’li hastaneler, ayakta ve tamamen çalışır durumda kaldı.
Zayas’ın şirketinin ürettiği rulmanlar, birkaç fitten devasa dairelere kadar geniş bir yelpazede üretiliyor.
